اهمیت ماه رجب در کلام امام خامنه ای

رهنمودهای امام خامنه ای در اهمیت و فضیلت ماه رجب

اولین چیزی که باید در ماه رجب مورد توجه قرار گیرد
ایام ماه مبارک رجب است. اولین چیزى که در این ایام و بعد در ایام ماه مبارک شعبان، بالاخره در پله‌ى سوم و بالاتر در ماه مبارک رمضان باید مورد توجه یکایک ما قرار بگیرد – هر جا هستیم – اصلاح خود و زدودن غفلتها و ظلمتها از دل خود باید باشد؛ اصل این است. همه‌ى این ماجراها و کشمکشهائى که در زندگى بشر، در بعثت انبیاء، در مبارزات اجتماعى و سیاسى و نظامى‌اى که پیغمبران الهى با دشمنان خدا داشتند – رنجها، محنتها، شادى‌ها، پیروزى‌ها، شکستها، همه و همه – مقدمه‌ى این است که انسان بتواند در هنگام عبور از این مرزى که ناگزیر باید از آن عبور کرد – یعنى مرز زندگى مادى و حیات اخروى و دائمى – شادمان باشد، خرسند باشد، حسرت‌زده نباشد؛ همه‌ى حرفها براى این است. اگر گفته‌اند اخلاق خوب داشته باشید، اگر گفته‌اند عمل به این مقررات داشته باشید، اگر گفته‌اند مبارزه کنید، اگر گفته‌اند عبادت کنید، همه براى این است که این ماده‌ى خامى را که به ما سپرده شده است، به کیفیت مطلوب و محصول بهینه برسانیم و از این دروازه خارج کنیم؛ براى این است که این صفحه‌ى سفیدى که به ما سپردند تا آن را با اعمال خود منقش کنیم، با نقش زیبائى، با نقش مطلوبى از آب در بیاوریم و روى دست بگیریم و برویم. همه چیز آنجاست، سرنوشت آنجاست؛ اینها مقدمه است. در این اردوگاهى که ما امروز در آن مشغول تمرین هستیم، براى اینکه تا یک جائى این تمرین به کار ما بیاید، باید سعیمان بر این باشد که در این اردوگاه از حداکثر فرصتها استفاده کنیم؛ نگذاریم غنیمتى از دست برود، سرمایه‌اى سوخت و سوز بشود و چیزى در مقابل آن عائد نشود.
اینى که فرمودند: «انّ الانسان لفى خسر»، خسر یعنى همین؛ یعنى سرمایه‌سوز شدن، از دست رفتن سرمایه. همه‌ى ما هر لحظه در حال از دست دادن سرمایه هستیم. سرمایه چیست؟ عمر ماست. لحظه به لحظه من و شما داریم این سرمایه را از دست میدهیم. امروز ما نسبت به دیروز بخش دیگرى از سرمایه را باز از دست داده‌ایم. در این عمر چند ده ساله مثلاً، لحظه به لحظه در حال سوختنِ این شمع است؛ در حال نابود شدنِ این سرمایه است. خوب، در مقابل او چه به دست مى‌آوریم؟ این مهم است. «الّا الّذین ءامنوا و عملوا الصّالحات و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصّبر». اگر ایمان بود، عمل صالح بود – که بخشى از عمل صالح هم که مهمتر است، این است که تواصى به حق بود، تواصى به صبر بود – آن وقت این سرمایه رفته است، اما چیز بهترى جاى آن را خواهد گرفت. مثل اینکه شما پولتان را برمیدارید، میروید بازار؛ از بازار که مى‌آئید بیرون، این پول از دست رفته است و دیگر توى جیب شما نیست؛ مهم این است که در مقابلش چه با خودتان آوردید؛ از این بازار دست خالى برنگشته باشید.

ماه رجب ، ماه بازگشت به عرفان و معنویت

فضائل ماه رجب

رجب ماه خودسازی و توشه گرفتن است. هفتمین ماه از سال هجری قمری رجب نام دارد که نباید فضیلت آن را به بوته فراموشی سپرد زیرا در میان ماههای دوازده ‏گانه تنها و بدون ائتلاف با ماههای دیگر از حرمت و قداست ‏برخوردار می ‏باشد، در واقع چهار ماه در قرآن کریم با تعبیر «حرم‏» یعنی برخوردار از حرمت ‏یاد شده است که یکی از آنها فرد است که رجب نام دارد و در آن قتال و کشتار حرام می ‏باشد.

رسول اکرم (ص) فرموده ‏اند: «رجب ماه بزرگ خداست و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت‏ به پایه آن نمی ‏رسد و قتال با کافران در این ماه حرام است، آگاه باشید که رجب ماه پروردگار است و شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است و اگر کسی در ماه رجب حتی یک روز روزه بدارد خدا را از خود خشنود ساخته و خشم الهی از او دور می‏گردد.»

امام هفتم (ع) فرموده ‏اند: رجب نام نهری است در بهشت که از شیر، سفیدتر و از عسل، شیرین‏تر است; هر کس یک روز از آن را روزه بدارد خداوند از آن نهر به او بیاشامد.

  

ماه رجب، به دلیل برخورداری از مزایای گوناگون و توجه به ابعاد معنوی آن، نام‏های دیگری نیز دارد؛ نام‏هایی مثل ماه آمرزش خواهی (شهرُ الاستغفار)؛ ماه تک (رَجَبُ الفَرد) به دلیل تنها واقع شدن و جدا شدن آن از سایر ماه‏های حرام؛ سرشار (رَجَبُ الاَصَبّ) به دلیل نزول سرشار رحمت الهی؛ ماه امیرمؤمنان (شهرُ امیرِالمؤمنین)، ریسمان الهی و اَصَمْ یعنی برخوردار از فضیلت‏های بسیار.

گناه را سبک نشماریم

                                    

برای هیچ کدام از یاران رسول خدا (ص) باورکردنی نبود
که ظرف چند دقیقه یک تل بزرگ از خار و هیزم و خاشاک فراهم شود؛
آن هم در این بیابان کویری و لم یزرع.

آن روز رسول خدا (ص) با عده‌ای از یاران در بیابانی کویری فرود آمدند.
هنگام صرف غذا فرارسیده بود. پیامبر (ص) به اصحاب فرمودند
که هرکدام به سمتی روانه شوند و قدری هیزم
برای تهیه‌ی آتش و پختن غذا تهیه کنند.

جایگاه مسجد در کلام اهل بیت (ع)

پیامبر اکرم (صلی ا لله علیه واله):

و من مشی الی مسجد یطلب فیه الجماعه کان له بکل خطوه سبعون الف حسنه، و یرفع له من الدرجات مثل ذلک، فان مات و هو علی ذلک و کل الله به سبعین الف ملک یعودونه فی قبره و یبشرونه و یونسونه فی وحدته و یستغفرون له حتی یبعث؛ (وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۷۲) (امالی طوسی، ج ۲، ص ۳۰۷)

کسی که به قصد شرکت در نماز جماعت به سوی مسجد گام برمی دارد، خداوند متعال در مقابل هرگامی که برمی دارد، هفتاد هزار حسنه به او پاداش می دهد و به همین میزان نیز درجات وی بالا خواهد رفت و اگر در چنین حالی بمیرد، خداوند متعال هفتاد هزار فرشته را مأمور می نماید تا در قبر به دیدار او رفته، وی را بشارت دهند و در تنهایی قبر، انیس او باشند و تا روز قیامت برایش طلب آمرزش کنند.

آداب معاشرت در کلام علی (ع)

کلام امیر

گزیده ای از فرمایشات نورانی امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام

ویژگی های شیعیان در احادیث

"ویژگی های شیعیان در احادیث"

1) عن أَبی عَبْدِ اللهِ - علیه السّلام - قال: أَلا وَ إِنَّ لِکلِّ شَیْءٍ دَعامَةٌ وَدَعامَةُ الْإِسْلامِ الشِّیعَةُ؛ أَلا وَ إِنَّ لِکلِّ شَیْءٍ ذَرْوةٌ وذَرْوَةُ الْإِسْلامِ الشِّیعَةُ؛ أَلا وَ إِنَّ لِکلِّ شَیْءٍ شَرَفاً وَشَرَفُ الْإِسْلامِ الشِّیعَةُ؛ أَلا وَ إِنَّ لِکلِّ شَیْءٍ سَیِّداً. 
«الکافی، ج 8، ص 212»

امام صادق - علیه السّلام - فرمود: آگاه باش که هر چیز را ستونی است و ستون اسلام شیعیان هستند، آگاه باش برای هر چیزی سری است و سر اسلام شیعه است، برای هر چیزی شرافتی است و شرافت اسلام شیعه است، هر چیز را آقایی است و آقای مجالس و انجمن ها، مجالس شیعه است، آگاه باشید که هر چیز را امام و رهبری است و امام زمین آن سرزمینی است که شیعه در آن سکونت دارد، به خدا قسم اگر شما در زمین نباشید گیاهی در زمین نروید. به خدا سوگند اگر شما در روی زمین نباشید خدا نعمتی به مخالفین شما ندهد و به خوشی ها دست نیابند، نه در دنیا و نه در آخرت بهره ای ندارند. 
……………………………………………………………………

2) عَن الامام الباقر -علیه السّلام - قالَ: فَمَنْ کانَ مِنْکمْ مُطِیعاً لِلّهِ یَنْفَعُهُ وَلایَتُنا وَ مَنْ کانَ مِنْکمْ عاصِیاً لِلّهِ لَمْ تَنْفَعْهُ ولایَتُنا. 
«روضة المتّقین، ج 12، ص 80»

امام باقر - علیه السّلام - فرمود: از شما (شیعیان) کسی که مطیع خدا باشد، دوستی ما برای او سودمند است و کسی که عصیان و نافرمانی خدا را کند، حب و دوستی ما برای او سودی نخواهد داشت.
……………………………………………………………………

3) عَن الامام الباقر -علیه السّلام - قالَ: فَوَ اللهِ ما شِیعَتُنا إِلاّ مَنِ اتَّقی اللهَ عَزَّ وَجَلَّ وَ أَطاعَهُ وَ ما کانُوا یُعْرَفُونَ یا جابِرُ إلاّ بِالتّواضُعِ وَ التَّخَشُّعِ وَ اَداءِ و الأَمانَةِ وَ کثْرَةِ ذِکرِ اللهِ، وَ الصَّوْمِ وَ الصَّلاةِ وَ الْبِرِّ بِالْوالِدَیْنِ و ... . 
«تحف العقول، ص 215»

امام باقر - علیه السّلام - فرمود: به خدا قسم شیعه ما نیست مگر کسی که دارای تقوی است و تنها خدا را اطاعت کند، ای جابر آنها را نمی شناسی مگر از راه تواضع، خشوع، امانت داری، کثرت یاد خدا، روزه داری، نماز، نیکی به پدر و مادر، پایبندی به اخلاق حسنه، احترام به همسایه و توجه به فقراء، درماندگان، در سفرماندگان و یتیمان، راستگویی، تلاوت قرآن، خویشتن داری، و پرهیز از مردم آزاری و در زندگی امین و درستکارند.
……………………………………………………………………

4) عَنِ الْإِمامِ الصَّادِِقِ - علیه السّلام - قالَ: إِنَّا صُبَّرٌ وَ شِیعَتُنا أَصْبَرُ مِنَّا، قُلْتُ جُعِلْتُ فِداک کیْفَ صارَ شِیعَتُکمْ أَصْبَرُ مِنْکمْ؟ قالَ لِأَنَّا نَصْبِرُ عَلی ما نَعْلَمُ وَ شِیعَتُنا یَصْبِرُونَ عَلی ما لا یَعْلَمُونَ. 
«بحار الأنوار، ج 71، ص 71»

امام صادق - علیه السّلام - فرمود: ما صابر هستیم ولی شیعیان ما از ما صابرترند، (راوی می گوید): گفتم فدایت شوم چگونه شیعیان شما از شما صابرترند؟ امام پاسخ داد ما صبر می کنیم در حالی که از پاداش برتر صابران آگاهیم ولی شیعیان ما همچون ما صبر می کنند در حالی که از پاداش آن آگاهی ندارند.
……………………………………………………………………

5) عَن الامام الرضا - علیه السّلام - قالَ: مَنْ عادی شِیعَتَنا فَقَدْ عَادَاناه وَمَنْ والاهُمْ فَقَدْ والانا لاِنَّهُمْ خُلِقُوا مِنْ طِینَتِنا مَنْ أَحَبَّهُمْ فَهُوَ مِنَّا وَمَنْ أَبْغَضَهُمْ فَلَیْسَ مِنّا. 
«وسائل الشیعه، ج 16، ص 179»

امام رضا - علیه السّلام - فرمود: کسی که با شیعیان ما دشمنی نماید با ما دشمنی ورزیده است و کسی که با آنان دوست باشد با ما دوست است، زیرا اینان (شیعیان) از طینت ما خلق شده اند و کسی که اینان را دوست می دارد با ماست و کسی که با اینان دشمن باشد از ما نیست. 
……………………………………………………………………

6) قال الامام الرضا - علیه السّلام - : مَنْ رَدَّ عَلَیْهِمْ فَقَدْ رَدَّ اللهَ وَ مَنْ طَعَنَ عَلَیْهِمْ فَقَدْ طَعَنَ اللهَ لأَنَّهُمْ عِبادُ اللهِ حَقّاً وَ أَوْلِیائُهُ صِدْقاً وَ إِنَّ أَحَدَهُمْ لَیَشْفَعَ فِی رَبِیعَةَ وَمُضَرٍ فَیُشَفِّعَهُ اللهُ فِیهم لِکرامَتِهِ عَلی اللهِ عَزَّ وَجَلَّ. 
«وسائل الشیعه، ج 11، ص 441»

امام رضا - علیه السّلام - فرمود: کسی که شیعیان را رد کند (قبول نداشته باشد) چنان است که خدا را رد کرده است و کسی که به آنان توهین روا دارد به خدا توهین کرده است زیرا که آنان بندة راستین خدا هستند و دوستار واقعی اویند و اگر هر یک از اینان به عدد قبیله ربیعه و قبیله مضر را شفاعت کنند، خدا شفاعت آنان را می پذیرد. 
.……………………………………………………………………

7) عَنْ مُعاوِیَةَ بْنِ عَمّارٍ: عَنِ الْإِمامِ الصَّادِِقِ قُلْتُ لَهُ - علیه السّلام - : رَجُلٌ راوِیَةٌ لِحَدِیثِکمْ یَبُثُّ ذلِک فِی النَّاسِ وَ یَشُدَّهُ فِی قلُوبِ شِیعَتِکمْ وَ لَعَلَّ عابِداً مِنْ شِیعَتِکمْ لَیْسَتْ لَه هذِهِ الرِّوایَةُ، أَیَّهُما أفْضَلُ؟ قالَ: الرَّاوِیَةُ لِحَدِیثِنا. 
«الکافی، ج 1، ص 33»

معاویه بن عمار می گوید: به امام صادق - علیه السّلام - گفتم: شخصی احادیث و احکام شما را در میان مردم تبلیغ می کند و در دل شیعیان شما آنها را جای می دهد و مردی هم از شیعیان شما تنها به عبادت می پردازد، کدامیک از این دو برترند؟ امام پاسخ داد: کسی که احادیث ما را در دل شیعیان ما جای می دهد، از هزار عابد برتر است. 
……………………………………………………………………

8) قالَ أمِیرِ الْمُؤْمِنینَ - علیه السّلام - لِقَنْبَرَ: یا قَنْبَرُ أَبْشِرْ وَبَشِّرْ وَاسْتَبْشِرْ فَوَاللهِ لَقَدْ ماتَ رَسُولُ اللهِ - صلَی الله علیه و آله - وَهُوَ عَلی اُمَّتِهِ ساخِطٌ إِلاّ الشِّیعَةَ. 
«مشکاة الأنوار، ص 93»

أمیرالمؤمنین - علیه السّلام - به قنبر فرمود: ای قنبر بشارت تو را و بشارت ده به دیگران و خوشحال باش که پیامبر - صلَی الله علیه و آله - از دنیا رفت در حالی که بر امت خود خشمناک و آزرده خاطر بود، جز از شیعه. 
……………………………………………………………………

9) عَنْ أبِی عَبْدِاللهِ - علیه السّلام - قالَ: أَلا وَإِنَّ لِکلِّ شَیْءٍ جَوهَراً وَجَوهَرُ وُلْدِ آدَمَ مُحَمَّدٌ - صلَی الله علیه و آله - وَنَحْنُ وَشِیعَتُنا بَعْدنا حَبَّذا شِیعَتَنا ما أقْرَبَهُمْ مِنْ عَرْشِ اللهِ عَزَّ وجَلَّ وَ أحْسَنُ صُنْعِ اللهِ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ ... . 
«الکافی، ج 8، ص 214»

امام صادق - علیه السّلام - فرمود: آگاه باشید که براستی هر چیزی را گوهری است و گوهر فرزندان آدم محمّد - صلَی الله علیه و آله - است و پس از آن حضرت، ما و شیعیان ما هستیم. خوشا بر شیعیان ما که نزدیکند به عرش خدای عزّوجل و چه نیکو است رفتار خدای عزّوجلّ نسبت به آنان در روز قیامت. به خدا سوگند اگر بر مردم گران نمی آمد و خود شیعیان را خودبینی فرا نمی گرفت، فرشتگان رو در رو به آنها سلام می کردند. 
……………………………………………………………………

10) عَنْ أبِی عَبْدِاللهِ - علیه السّلام - قالَ: ... أَنْتُمْ وَ اللَّهِ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ نَزَعْنا ما فِی صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْواناً عَلی سُرُرٍ مُتَقابِلِینَ إِنَّمَا شِیعَتُنَا أَصْحَابُ الْأَرْبَعَةِ الْأَعْیُنِ عَیْنَانِ فِی الرَّأْسِ وَ عَیْنَانِ فِی الْقَلْبِ ... . 
«الکافی، ج 8، ص 214»

امام صادق - علیه السّلام - فرمود: شمایید (شیعیان) به خدا قسم آن کسانی که خدای عزّوجلّ درباره شان فرمود: «کینه ای که در سینه شان بوده کنده ایم و برادرانه بر تختها روبروی هم هستند» (سورة حجر، آیه 47)، براستی که شیعیان ما چهار چشم دارند، دو چشم در سر، دو چشم در دل، آگاه باشید که همه این گونه اند ولی خدای عزّوجلّ چشم های شما را بینا کرده و چشم های آنان را کور کرده است.

کمک به همسر در کارهای خانه

پیامبر اسلام(ص) به حضرت علی(ع)فرمودند:
« بشنو از من آنچه را که به دستور پروردگارم می گویم! هیچ مردی نیست که در کارهای منزل به همسرش کمک کند ، مگر اینکه پاداش او به هر تار مویی که بر بدنش روییده باشد، ثواب یک سال عبادتی است که تمام روزهایش را روزه گرفته و تمام شب هایش را به عبادت ایستاده، شب زنده داری کرده باشد. و خداوند به او ثوابی می بخشد که به انبیای صابر خود مثل حضرت داوود و یعقوب و عیسی علیهم السلام بخشیده باشد.

ای علی! کسی که در کارهای خانه به همسر خود بدون سرکشی و دلتنگی و تکبر خدمت نماید، پروردگار اسمش را در دفتر شهدا ثبت می کند و برایش به هر روز و شبی ثواب هزار شهید و به هر قدمی که بر می دارد به آن مرد ثواب حج و عمره می دهد و به هر قطره ای که از بدنش عرق بیاید یک خانه در بهشت برایش منظور می نماید.

ای علی! یک ساعت خدمت کردن به همسر در کارهای خانه بهتر از عبادت هزار سال و هزار حج و هزار عمره و بهتر از آزادی هزار بنده در راه خدا و هزار جنگ در راه دین و عیادت از هزار مریض و هزار نماز جمعه و هزار تشییع جنازه و هزار گرسنه ای که برای رضای خداوند رحمان سیر گردد و هزار برهنه را پوشاند و هزار اسب در راه پروردگار دادن و برایش بهتر از هزار دینار به مستمندان صدقه دادن و بهتر از تلاوت تورات و انجیل و زبور و قرآن است و بهتر از آزاد کردن هزار اسیر و بخشیدن هزار شتر به فقرا است و چنین مرد خدمتکار به همسر از دنیا بیرون نمی رود مگر این که جایگاه خوب خود را در بهشت ببیند.

ای علی! کسی که روگردانی و تکبر نکند در خدمت به همسرش بدون حساب وارد بهشت می شود.

ای علی! خدمت به همسر کفاره ( پاک کننده) گناهان کبیره است و خاموش کننده آتش خشم پروردگار جبار و صداق ازدواج با حور العین و این خدمت موجب زیادی خوبی ها و علو مقام است.

ای علی! خدمتکار همسر نمی شود مگر شخص صدیق و درستکار و یا شهید و یا مردی که خداوند متعال خیر دنیا و آخرت را برایش خواسته باشد»

منبع: جامع الاخبار ص 102 به نقل از رساله حقوق امام سجاد شرح نراقی

یاد خدا ، زمینه ساز خودسازی

رابطه یاد خدا با تهذیب نفوس در احادیث اسلامى

اهمیت ذکر الله در احادیث اسلامى بیش از آن است که در این مختصر بگنجد; آنچه ما به دنبال آن هستیم این است که یاد خدا را به عنوان یکى از عوامل تهذیب نفس و پرورش فضائل اخلاقى، و سازندگى روح انسان، مورد بررسى قرار دهیم; در این زمینه نیز روایات زیادى در منابع معروف اسلامى از معصومین(ع) نقل شده است، که گلچینى از آن را در ذیل ملاحظه مى‏کنید:

نماز ، برطرف کننده عذاب

نماز، مانع عذاب

کنا عند رسول الله - صلی الله علیه واله - یوما، فقال : رایت البارحة عجایب
فقلنا: یا رسول الله و ما رأیت حدثنابه فداک انفسنا و اهلونا و اولادنا 

(الی ان قال ...) قال - صلی الله علیه و اله -و رایت رجلا من امتی قد احتوشته ملائکة العذاب فجائته صلوته فمنعته منه

عبدالرحمن بن سمره گفت : روزی خدمت رسول گرامی اسلام (ص ) بودم ،
حضرت فرمودند:من دیشب عجایبی دیدم .
 عرض کردم : یا رسول الله ! چه دیدید؟ برای ما بیان بفرمایید، جان و اهل و اولاد ما فدای تو باد

حضرت فرمودند: دیدم مردی از امت مرا که ملائکه عذاب او را محاصره کرده بودند
در این حال نمازش آمد و مانع ازعذابش شد.


( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 183 )

غذاهایی که امام رضا علیه السلام نمی خوردند

بیش از همه ادیان و تمدنها در دین اسلام به اصول و مبانی علم تغذیه توجه شده و ضمن سفارشهایی برای اصول کلی بهداشت، تاکید کرده است که با رعایت دستورالعملهایی در غذا خوردن می توان سلامت بدن را تداوم بخشید.
بخشی از رهنمودهای حیاتبخش امام رضا (ع) در مورد تغذیه صحیح را پرهیز های آن حضرت باید دانست. امـام رضـا(ع ) معتقدند که : « فـانَّ صلاح البدن وَ قوِامَه یَکونُ بِالطَّعامِ والشَّرابِ و فَسادَهُ یَکونُ بهما.»؛ سلامتی و پایداری بدن و همچنین بیماری آن به غذا و نوشیدنی است .(1)
پیش از هر چیز باید گفت که افـراط و تـفـریـط در رسـانـدن غـذا بـه بـدن هر دو ضرر و مفسده دارد. امام رضا(ع ) با تشبیه بدن به زمین می فرماید: بدن انسان ، بسان زمین پاک و آماده برای زراعت است که اگـر در آبـادانی و آبدهی بدان ، مراقبت شود، به گونه ای که آب ، نه فراوان تر از نیاز بدان برسد تا آن را غرقاب و باتلاق کند و نه از اندازه کمتر باشد تا آن را به تـشـنـگـی گـرفـتـار سازد، آبادانی اش استمرار می یابد، اما اگر از آن غفلت شود، به تباهی می گراید و علف هرز در آن می روید؛ بدن چنین حکایتی دارد و تدبیر آن در خوراک و پوشاک چنین است . (2)
از این رو بخش زیادی از سبک زندگی بهداشتی را نبایدهای تغدیه باید دانست. امام رضا علیه‏السلام می فرماید: یَنبَغی أن تَحذَرَ . . . أن تَجمَعَ فی جَوفِکَ البَیضَ وَالسَّمَکَ فی حالٍ واحِدَةٍ ؛ فَإِنَّهُما إذَا اجتَمَعا وَلَّدا القولَنجَ ، ورِیاحَ البَواسیرِ ، ووَجَعَ الأَضراسِ ؛ باید از این بپرهیزی که . . . تخم‏مرغ و ماهی را هم‏زمان در معده گِرد آوری ؛ چه ، هر گاه این دو با یکدیگر گِرد آیند ، قولنج ، باد بواسیر و دندان‏درد به وجود می‏آورند .(3)
امام رضا (ع) همچنین می فرمایند: کسانی که می خواهند از ابتلا به مرض یرقان در امان بمانند، در فصل تابستان به اتاق های در بسته و دم کرده و بدون تهویه وارد نشوند و همچنین در فصل زمستان یکباره از اتاق گرم به هوای سرد نروند، بلکه صبر کنند تا بدنشان با هوای مأنوس شود.
در دستورالعملهای پزشکی امام رضا علیه السلام همچنین آمده است که در حال ناشتا هندوانه خوردن ایجاد بیماری سستی اندام می کند و خوردن خربزه در حالت ناشتا باعث فلج و قولنج شدن می شود .
امام رضا (ع) همچنین می فرماید: توصیـه می کنم که از زیاده روی در خوردن پیاز خودداری کنید زیرا پیاز زیاد رنگ نشاط و شادی را از چهره می برد و سایه ای غم انگیز به سیما فرو می اندازد .
و در دستورالعملی دیگر می فرماید: خوردن قلوه و جهازات درونی گوسفند ( سیرابی ، شیردان ) درست نیست چون این نوع خوراکها برای مثانه زیان بخش است .
امام (ع) در فرازی دیگر از دستورات بهداشتی خود می فرماید: یاد آور می شوم که با شکم سیر حمام نگیرد چون چون سبب تولید قولنج می شود و استحمام با آب سرد پس از خوردن گوشت ماهی جائز نیست چون این کار با خطر فلج شدن توأم می باشد .(4)
امام رضا (ع) همچنین از خوردن بالنگ در شب نهی کرده و می فرماید: هنگام شب بالنگ نخورید زیرا بالنگ خوردن در شب روی چشم ها اثر نامطلوب می گذارد و مردمک را به عارضه دوربینی تهدید می کند و معتقدند: از افرط در خوردن تخم مرغ بپرهیزید زیرا این افراط کبد را از عمل منظم باز می دارد و در سر و معده بادهای زیان بخشی بوجود می آورد . شکم را از تخم مرغ پخته پر نکنید تا به تـنگی نفس و عارضه نفــخ شکم دچار نشوید .
امام رضا (ع) همچنین افراط در خوردن انجیر را زیان آور دانسته و می فرماید: خوردن گوشـــتی که درست نپــخته در معده کرم بوجود می آورد و نیز می فرماید: آنانکه پس از خوردن شیرینی یا غـــذای گرم آب سرد می نوشند دندانـــهای خود را از دست خواهند داد و کسانی که در مصرف گوشـــت گاو و شکار زیاده روی می کنند به اختلال مشاعـر و بهت زدگی دچار شده و این اشخاص به مرض فراموشــی و کند ذهــنی مبــتلا می شوند
و در نهایت به این نکته یاد آور می شویم که امام رضا (ع) برای جذب مواد غذایی به بدن و بهره حداکثری بدن از غذاها نوشیدن آب در بین غذا را نهی کرده ، می فرماید: هر کس بخواهد که معده اش ناراحت نشود، در بین غذا آب نیاشامد تا وقتی که خوردن غذا پایان پذیرد. هر کس در هنگام خوردن طعام آب بخورد، بدنش مرطوب و معده اش ضعیف گردد و رگ ها جوهر و قوت غذا را نمی گیرند.(5)

پانوشتها:
1. مجموعه روایات طبی معصومین شماره : 24614
2. طب الرضا-طب و بهداشت از امام رضا علیه السلام 100
3. طبّ الإمام الرضا علیه‏السلام ، صفحه 63 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 321 نحوه دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 440
4. . رسالة ذهبیه ، 29 – 26
5. فقه الرضا(ع) ، ص 346