نــــــــــور

رئیس بنیاد علوم، فناوری و تمدن کتابی را در رابطه با 1001 ابتکار و تحولی که مسلمانان جهان ایجاد کرده اند منتشر کرده است و در آن به بررسی ابتکارات و تحولاتی که منشا بسیاری از اختراعات جدید به شمار می روند، پرداخته است که در این مقاله به ده ابتکار اشاره شده می شود.

   جراحی : پزشک مشهور « الزهراوی » یک کتاب مرجع هزار و 500 صفحه ای مصور را از جراحی ارائه کرده که مدت 500 سال به عنوان مرجع در کشورهای اروپایی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. یکی از ابداعات مشهور وی کشف امکان استفاده از روده گربه برای بخیه‌زدن جراحت ها بوده است. هم‌چنین اولین جراحی سزارین و ابداع اولین انبرک جراحی نیز به وی منصوب شده است.

   ماشین پرواز : « عباس ابن فرناس » اولین فردی به شمار می رود که اولین تلاش های واقعی را برای ساخت ماشین پرنده در جهان انجام داده است. در قرن 9 وی دستگاه بالداری را ابداع کرد و طی آزمایش مشهور خود در کوردوبا در اسپانیا با کمک این ماشین برای چند لحظه به پرواز پرداخت و سپس به زمین سقوط کرد که بر اثر این سقوط کمرش شکست. ابداع وی به طور قطع الهام بخش هنرمند و طراح مشهور ایتالیایی لئوناردو داوینچی بوده است.

 

     دانشگاه : در سال 859 پرنسسی جوان به نام « فاطیما‌الفرهی » اولین دانشگاه اهدا کننده مدرک را در « موروکو » بنیان گذاری کرد. خواهر وی « میریام » مسجدی را در جوار این دانشگاه بنا کرد که در کنار یکدیگر مجتمع « الکاراوین » را شکل داد که این مجتمع با گذشت هزار و 200 سال هم‌چنان پابرجاست.

 

     جبر : کلمه جبر از نام رساله مشهور « خوارزمی » ریاضی دان پارسی قرن 9 به نام کتاب جبر و مقابله برگرفته شده است. در این کتاب که بر اساس سیستم های هندو و یونانی نگاشته شده است ترتیب جبری جدید سیستم های اعداد گویا، گنگ و مقیاس های هندسی یکپارچه شده است. خوارزمی همچنین اولین ریاضی‌دانی است که ایده استفاده از توان را مطرح کرد.

  

     نور : بسیاری از پیشرفت های به دست آمده در مطالعات مرتبط با نور از جهان اسلام سرچشمه می گیرد. « ابن هیثم » دانشمند سرشناس ایرانی یکی از دانشمندانی است که ثابت کرد چشم انسان اجسام را به دلیل بازتاب نور روی سطح آن ها مشاهده می کند و با این کشف خود نظریه های اقلیدس و بطلمیوس را مبنی بر این که نور از چشم انسان تابش داده می شود، رد کرد. این دانشمند بزرگ همچنین کاشف اولیه پدیده اتاق تاریک عکاسی به شمار می‌رود.

     موسیقی : موسیقی‌دانان مسلمان تاثیر غیر قابل انکاری روی اروپا داشته اند. در زمان فرمانروایی «شارلمانی » یا « کارل بزرگ » وی تلاش بسیاری برای رقابت با موسیقی ایران و کورودوبا در اسپانیا داشته است. از جمله سازهایی که از خاورمیانه به اروپا راه یافته اند می توان به عود و رهاب که در واقع از اجداد ویولون به شمار می رود، اشاره کرد.

     مسواک : پیامبر مسلمانان حضرت محمد(ص) باعث رواج مسواک شده اند و استفاده از اولین مسواک نیز توسط ایشان بوده است. در آن زمان ایشان با استفاده از شاخه‌ای از درختی به نام مسواک (Meswak) دندان های خویش را تمیز می کرده اند. موادی مشابه آن چه در شاخه درخت مسواک موجود بوده است اکنون در ساختار خمیردندان ها استفاده می شود.

     بیمارستان : بیمارستان هایی که اکنون می شناسیم در واقع از قرن 9 و از کشور مصر سرچشمه می گیرند. اولین مرکز پزشکی در جهان بیمارستان احمد ابن تولون بوده که در سال 872 در قاهره تاسیس شده است. این بیمارستان بر اساس سنت مسلمانان که از بیماران نیازمند حمایت می کند به افراد نیازمند به صورت رایگان کمک های بهداشتی و پزشکی عرضه می کرده است.

     میل لنگ: فناوری استفاده از این ابزار برای اولین بار توسط « الجزری » در قرن 12 ابداع شد که به تدریج در سراسر جهان گسترش یافت و در ابداعاتی مانند دوچرخه و موتورهای احتراقی داخلی مورد استفاده قرار گرفت.

     قهوه : این نوشیدنی که اکنون به اصلی ترین نوشیدنی در غرب تبدیل شده، برای اولین بار حدود قرن 9 در یمن آماده نوشیدن شده است، سپس توسط گروهی از دانشجویان به قاهره منتقل شد و در قرن 13 به ترکیه رسید اما تا قرن 16 استفاده از آن در اروپا رواج پیدا نکرد.