کسی که اندک آشنایی با اسلام داشته باشد، از جایگاه رفیع خانواده در آن با خبر است. از نقطه آغاز تشکیل خانواده و اهمیت ازدواج، تا روابط فرزندان با والدین و روابط همسران با یکدیگر که هر کدام از این ها، بخشی از استحکام نهاد خانواده را تامین می کند.

کلید واژه مورد تاکید قرآن برای روابط بین همسران، که بسیار مکرر بیان شده است، واژه "معروف" است که روابط باید حتی در بدترین شرایط و موارد اختلاف باید به صورت شایسته و متناسب با کرامت باشد:

 عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ (۱۹ نساء) و با آنان، بطور شایسته رفتار کنید.

این کلید واژه برای بیان وضعیت روابط بین همسران در آیات ۲۲۸ – ۲۲۹ – ۲۳۱- ۲۳۲- ۲۳۴ – ۲۳۶ – ۲۴۰- ۲۴۱ سوره مبارکه بقره، آیه ۲۵ سوره نساء، آیه ۲ سوره طلاق و ... نیز بیان شده است.

همچنین در اداره امور خانواده، در مواری قرآن به مشورت بین زن و شوهر و هماهنگ شدن آنها، اشاره کرده است:

وَ أْتَمِرُوا بَیْنَکُمْ بِمَعْرُوفٍ  (۶ طلاق) و (درباره فرزندان، کار را) با مشاوره شایسته انجام دهید.  

و همچنین آیه ۲۳۳ سوره بقره بر امر مشورت زن و شوهر تاکید کرده است.

و بر خلاف عرف امروز که مدام بین زن و شوهر تقابل سازی می کنند و یکی را علیه دیگری تحریک می کنند، قرآن لطف های آنها نسبت به یکدیگر را یادآوری می کند که به پاسداشت خوبی هایشان در مقابل یکدیگر، از هر گونه ستم بپرهیزند و مراقب عهدی که در ابتدای زندگی با یکدیگر بسته اند، باشند:

وَ کَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُکُمْ إِلى‏ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْکُمْ میثاقاً غَلیظاً (۲۱ نساء) و چگونه آن مال را باز پس مى‏گیرید و حال آنکه هر یک از شما از دیگرى بهره‏مند شده است و زنان از شما پیمانى استوار گرفته ‏اند.

مطالب موجود در احادیث نیز بسیار است. از توصیه ها برای عشق ورزی بین زن و شوهر و خدمت آنها به یکدیگر، تا نهی از آزار و اذیت یکی از آنها توسط دیگری که در ذیل بخش کوچکی از این احادیث را ذکر می کنم:

لزوم عشق ورزی:
۱- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : این سخن مرد به زن که «دوستت دارم» هرگز از دل زن بیرون نرود .( الکافی : ۵/۵۶۹/۵۹)

۲- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : نشستن مرد نزد زن و فرزندش ، نزد خداى متعال محبوبتر است از اعتکاف او در این مسجد من .( تنبیه الخواطر : ۲/۱۲۲)

لزوم خدمت زن و شوهر به یکدیگر:

۱- امام زین العابدین علیه السلام : خداوند از آن کس از شما خشنودتر است که خانواده خود را بیشتر در رفاه و نعمت قرار دهد .( بحار الأنوار : ۷۸/۱۳۶/۱۳)

۲- امام کاظم علیه السلام : هیچ زنى نیست که جرعه اى آب به شوهرش بنوشاند مگر آن که این عمل او برایش بهتر از یک سال باشد که روزهایش را روزه بگیرد و شبهایش را به عبادت سپرى کند .( إرشاد القلوب : ۱۷۵)

توصیه به مدارا در مقابل بد اخلاقی های همسر

۱- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر مردى که به خاطر خدا و به امید پاداش او در برابر بداخلاقى همسرش صبر کند ، خداوند متعال براى هر روز و شبى که او شکیبایى مى ورزد، همان ثوابى را به وى دهد که به ایّوب علیه السلام در قبال گرفتارى اش، عطا کرد .( ثواب الأعمال : ۳۳۹/۱)

۲- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر زنى که در برابر بداخلاقى شوهرش شکیبایى ورزد ، خداوند همانند ثواب آسیه بنت مزاحم (همسر فرعون) به او عطا کند .( بحار الأنوار : ۱۰۳/۲۴۷/۳۰)

نهی شدید از اذیت همسر

۱- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بدانید که خداوند عز و جل و رسول او بیزارند از کسى که زنش را چنان بیازارد تا آن زن طلاق خلع بگیرد .( ثواب الأعمال : ص ۳۳۸ ح۱) (یعنی همان کاری که امروزه شایع شده و متاسفانه زن را اذیت می کنند تا مهریه اش را ببخشد که آن را طلاق خلع می نامند. )

۲- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کسى زنى داشته باشد که ـ آن زنْ ـ وى را بیازارد ، خداوند نه نماز آن زن را قبول کند و نه کار نیکش را ، هر چند همه عمر روزه بگیرد تا زمانى که به شوهرش کمک کند و او را خشنود سازد . (وسائل الشیعة : ۱۴/۱۱۶/۱)