غیرت ، خصلت واجب برای مردان
غیرت و حمیّت، یعنی تلاش در نگهداری آنچه حفظش ضروری است. غیرت در دین به معنای دفاع از دین و پافشاری بر حفظ ارزش های دینی است و غیرت در مورد ناموس هم به معنای حفظ ناموس در برابر نامحرم است. این صفت در قالب مطلوبش، از شجاعت، بزرگ منشی و عزت نفس انسان در برابر وسوسه های شیطان و بی تفاوتی به ناموس و اعتقادات نشأت می گیرد.
امام على (ع) میفرمایند:
ثَمَرَةُ الشَّجاعَةِ الغیرَةُ. (میزان الحکمه، ج۲، ص ۱۴۱۳)
غیرت، میوه شجاعت است.
غیرت را می توان به دو دسته غیرت غریزی یا نفسانی و غیرت دینی تقسیم نمود. غیرت غریزی یا نفسانی همان نیروی غرائز درونی انسان است که بقای او را حفظ خواهد نمود. دستیابی به امیال و افزایش قدرت و دفاع از محدوده مالکیت در برابر سایر انسانها و رقبا ناشی از غیرت غریزی انسان است. دستیابی به شهوات و خودخواهیها و امیال زودگذر از آثار مذموم این نیروی غریزی است که اگر تحت کنترل قرار نگیرد، بسیار مخرب و ویرانگر خواهد بود. بسیاری از تعصبات قومی و نژادی در طول تاریخ ناشی از این نگرش و تفکر در بین انسان ها بوده، که باعث بسیاری از جنگها و خونریزیهای ظالمانه در طول تاریخ گردیده است. اما اگر این خصلت و غریزه ذاتی، تحت کنترل احکام الهی و تعالیم اسلامی قرار گیرد، غیرت نه تنها یک خصلت مذموم نخواهد بود بلکه یکی از صفات ویژه و متعالی در انسان شناخته خواهد شد. حفظ و دفاع از کیان خانواده، اعتقادات و جامعه در برابر تهاجم و ظلم ظالمان از دیدگاه اسلام یک امر بسیار ضروری تلقی می شود.
خداوند متعال نه تنها دوستدار افراد غیرتمند است بلکه غیرت جزء صفات ذات اوست. در عالم وجود غیرتمندتر از خدا یافت نمی شود. پیامبر اکرم(ص) فرموده اند:
إنّ اللَّه تَعالى غَیور یُحبُّ الغَیور. (نهج الفصاحه، ح ۷۰۶)
خداوند غیرتمند است و مرد غیرتمند را دوست دارد.
و امام صادق (ع) نیز در حدیثی با همین مضمون فرموده اند:
اِنَّ اللّهَ غَیُورٌ یُحِبُّ کُلَ غَیُور وَلِغیرَتِهِ حَرَّمَ الْفَواحِشَ ظاهِرَها وَ باطِنَها. (فروع کافى، ج ۵، ص ۵۳۵)
خداوند غیور است و هر غیورى را دوست دارد و به خاطر همین غیرتش بود که تمام کارهاى زشت را اعم از آشکار و پنهان تحریم فرموده است.
می توان از امر به معروف و نهی از منکر به عنوان مهمترین نماد غیرت در جامعه اسلامی نام برد، که جامعه بدون رعایت آن به مرور زمان به سمت قهقرا و فساد تنزل خواهد یافت. زمانی که امام علی (ع) مرکز حکومت خود را کوفه قرار داده و به آن شهر وارد میشوند، برخی رسوم و رفتار مردم آن شهر را مغایر با شئون بلاد اسلامی دیدند. ایشان در یکی از اولین سخنان خود به مردان آن سرزمین غیرت آنها را زیر سوال بردند و فرمودند:
یا أَهْلِ الْعِرَاقِ انی نَبَأتِ أِنَّ نِسائَکُم یُدافِعنَ الرِّجَالِ فِی الطَّریق أَمَّا تستَحیون . (کافی، ج۵ ، ص۵۳۷ )
ای اهل عراق! به من خبر رسیده که زنانتان در گذرگاه‌ها با مردان برخورد می‌کنند آیا حیا نمی‌کنید؟
باید علت اهمیت نیاز به وجود غیرت در مردان را در این دانست که اگر زنان با ظاهر نامناسب در جامعه حضور یابند، باعث تحریک احساسات و شهوات سایر مردان شده و جامعه به علت تباهی و فساد ساقط خواهد شد. همانگونه که عدم وجود غیرت در جامعه عاملی در بروز بسیاری از مفاسد اخلاقی و اجتماعی است، افراط در این عمل نیز عامل آزار و اذیت به اطرافیان خواهد شد و این امر مورد تأیید اسلام نمیباشد.
در حدیث دیگری از حضرت امیرالمؤمنین(ع) نیز نقل شده که فرمودند:
أَمَّا تستحیون وَ لَا تَغَارُونَ نسائکم یخرجن الی الاَسواق وَ یزاحمن الْعُلُوجِ . (وسائل الشیعه، ج۱۴ ، ص۱۷۴)
آیا شرم نمی‌کنید و غیرت نمی‌ورزید که زنانتان به بازارها می‌روند و با مردان برخورد می‌کنند.
عبادات و اعمال مردی که اجازه دهد همسرش با پوشش نامناسب در جامعه رفت و آمد نماید، در پیشگاه خداوند پذیرفته نخواهد بود.
امام باقر(ع) فرموده اند:
ثَلاثَةٌ لا یَقبَلُ اللهُ لَهُم صَلاةً: مِنهُم الدَّیُّوثُ الَّذِی یُفجَرُ بِاِمرَأَتِهِ.(بحار الأنوار، ج ۷۶، ص ۱۰۹)
خداوند نماز سه نفر را نمیپذیرد: یکی از آنها مرد بیغیرت است که با زنش زنا میشود.
خانواده به عنوان مهمترین زیرمجموعه تشکیل دهنده جامعه اسلامی نیاز به محافظت و مراقبت توسط تک تک افراد آن را دارد. مردی که به همسر خود اجازه میدهد با پوشش نامناسب یا آرایش غیرمتعارف در جامعه رفت وآمد کند در مقابل انظار نامحرمان حاضر شود، چنین مردی فاقد غیرت است و مورد لعن و نفرین خدا و رسولش خواهد بود.
زنان باید در انتخاب خود در امر ازدواج موضوع غیرتمندی مرد را به عنوان یک ویژگی مثبت مد نظر قرار دهند، زیرا اگر مردی در خصوص اعمال همسر و اطرافیان خود غیرت دینی نداشته باشد، قطعا در اعمال خود نیز جدیت و التزام لازم را رعایت نخواهد نمود.
