پیش سخن :
در میان همه مذاهب الهی و انسان های با انصاف جهان، فضیلت و ارزشی بالاتر از عدالت و احسان نیست; اسلام که دین انسان
سازی و جامعه سازی و تکامل است; این، دو خصلت را پس از توحید و اساس دین، در راس ارزش ها قرار داده و اهمیت فوق
العاده ای برای آنها قائل است .
قرآن می فرماید: «ان الله یامر بالعدل و الاحسان » . (1) خداوند به عدالت و احسان فرمان داده است .
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «جماع التقوی فی قوله تعالی ان الله یامر بالعدل والاحسان » . (2) مجموعه تقوا و پرهیزکاری، در این
گفتار خدا است که می فرماید: خداوند به عدالت و احسان، فرمان می دهد .
عدالت به معنی حقیقی کلمه، یعنی هر چیزی در جای خود قرار گیرد; بنابراین، هرگونه افراط یا تفریط، تجاوز از قانون عدالت
است; نتیجه اینکه در امور اجتماعی، تجاوز به حقوق دیگران بر خلاف اصل عدالت است . امام صادق (ع) می فرمایند: «المیزان
العدل » (3) ترازوی سنجش، همان عدالت است . ترازویی که به طور دقیق، حق را از باطل جدا می سازد و حقیقت را نشان می دهد،
اندازه ها و حد اعتدال را تبیین می کند، عدالت نیز همان ترازوی دقیق سنجش در همه عرصه های زندگی انسان است .
امیرمؤمنان علی (ع) فرموده اند: «العدل، الانصاف والاحسان; التفضل » (4) عدالت آن است که، براساس انصاف، حق مردم به آنها
داده شود، ولی احسان آن است که علاوه بر ادای حقوق، بر آنها نیکی کنی . نیز فرمود: «ان العدل میزان الله الذی وضعه للخلق و
نصبه لاقامة الحق » (5) عدالت، ترازوی سنجش خدا است، خداوند آن را برای (حفظ حقوق) انسان ها قرار داده و آن را برای اجرای
حق و برقراری آن نصب کرده است .
