نحوه بیان مسایل جنسی برای نوجوانان
پنجشنبه, ۲۵ مهر ۱۳۹۲، ۱۰:۵۷ ب.ظ
غریزه جنسی یکی از غرایز نیرومند، حساس و زندگی ساز انسان است و در حیات
روانی و جسمانی او تاثیرات به‌سزایی دارد. برخی از رفتارها و برخی
بیماریهای جسمانی و روانی نیز از این غریزه مایه می گیرد. از همین رو، اگر
عاقلانه و به طور صحیح پرورش یابد زندگی قرین خوشی و آسایش می گردد و اگر
در طریق افراط و تفریط واقع شود، ممکن است صدها ضایعه جسمانی و روانی به
دنبال بیاورد «مرحله نوجوانی و جوانی مهمترین و حساس ترین دوره زندگی
انسان است که با بلوغ و دوره شکوفایی همراه است و نوجوان و جوان با
بحرانهای زیادی روبرو است.» لذا امر تربیت، هدایت و تعدیل غریزه جنسی
نوجوانان و جوانان امری بس خطیر و حساسی است، که ظرافت های خاصی را می طلبد
و باید با علم و درایت کافی صورت پذیرد.
نوجوانان غالباً با والدین و مربیان در رابطه با مسایل جنسی ارتباط مناسبی ندارند و نمی توانند سوالات خویش را با آنان بی پرده میان بگذارند، در نتیجه یا مشکلات خود را در دل نگه می دارند یا از دوستان و معاشران خود سوال می کنند. باید بدانیم که رفتار جنسی و احساس نیاز و تمایلات جنسی، فقط منحصر به بیداری این غریزه نیست، بلکه رفتار جنسی در انسان ها تحت تاثیر دو عامل هورمون ها و تجربه و یادگیری است.(1)
به منظور اجتناب از برخورد غیر منتظره، علامت های بلوغ و احتلام های شبانه و وجوب غسل را بر او تشریح کنید و به او بگویید که این گونه رؤیاها و احتلام ها طبیعی است، و هیچ وقت نباید احساس گناه کند. اولیاء و مربیان باید عواقب و خطرات انحرافات جنسی را برای نوجوانان خود توضیح دهند. باید بدانیم که بسیاری از نوجوانان در اثر معاشرت با دوستان ناباب و آلوده، استمنا را تجربه کرده اند، و یا در آستانه ابتلا به آن هستند، ولی در عین حال فراموش نکنید که باید به آنها حسن ظن داشت و با سعه صدر با آنها رفتار کرد. برخی از آنها به غلط می اندیشند که بر اساس یک نیاز جسمی و جنسی و ناخودآگاه به این کار دست می زنند، در حالی که در بررسی های پزشکی و روان شناسی نشان داده است که نه تنها خودداری از ارضاء تمایلات جنسی تا دوره روابط زناشویی و ازدواج، مطلقاً ضرری ندارد، بلکه سبب کامل تر شدن رشد جسمی و روانی شخص می گردد.(3)
باید به نوجوان و جوان تفهیم کنیم که عفیف و خویشتن دار باشد و بداند که حفظ و صیانت غریزه جنسی از سرمایه ها و امانت های الهی است و ارضاء آن به گونه ای مشروع از اهم واجبات است. او باید وظایف جنسی دوران بلوغ و پس از آن را بداند، از فیزیولوژی جنسی و اخلاق جنسی به صورت معقول سردرآورد و به تعدیل غریزه بپردازد.(4)
نکته: در کلاس ها بهتر است استاد از فرد دیگر بخواهد یک روز به آن کلاس بیاید و این مسایل را مطرح سازد. همچنین می توان به آنها کتاب معرفی کرد تا خود مطالعه کنند.
2. شناخت مسائل و مشکلات و رفتار آنان.
3. توجه به نوع فرهنگ و شرایط اقلیمی و جغرافیایی آنها.
4. تماس و ارتباط نزدیک با آنها، جهت برقراری زمینه انس و تفاهم برای امکان پذیر بودن تربیت.
5. اعلام محبت و دوستی مکرر به آنها، تا باور کنند که محبوب ما هستند.
6. برنامه ریزی برای تربیت آنها بر اساس تدریج و مرحله ای بودن و در نظر گرفتن این که هر مرحله ای اقتضائاتی دارد.
7. توجه به شخصیت نوجوان و جوان و رعایت احترام آنها بر اساس اصل کرامت ذاتی انسان.
8. داشتن باور کافی به این امر که نوجوان و جوان قابل هدایت است و شور و شر امروزی او نباید ما را مایوس سازد.
9. داشتن اعتدال و در نظر گرفتن مصحلت، و انعطاف پذیر و شکیبا بودن در برابر آنها.(5)
نکته: اگر به عنوان یک مربی انجام وظیفه می کنید، حتماً این نکته را در نظر قرار دهید، که رده های سنی و شرایط فرهنگ های مختلف، بیان های متفاوتی را می طلبد، به این باره یک نوجوان سوم راهنمایی یا جوان سوم دبیرستانی تفاوت بسیار دارد، پس در تعلیم و تربیت به عنصر آگاهی به زمان، موقعیت شناسی و محیط شناسی، تحولات جامعه و... توجه داشته باشیم. امام علی ـ علیه السلام ـ می فرماید: «ینبغی لمن عَرَفَ الزمان ان لا یأمن الصُّروفَ و الغِیْرَ، کسی که عارف به مقتضیات زمان است و از دگرگونی های پیگیر و مستمرش آگاهی دارد، شایسته است هرگز خویشتن را از تحولات و تغییرات اجتناب ناپذیرش در امان ندارد.»(6) اگر بتوانید مسائل جنسی را در محیط آموزشگاهی و با تفکیک رده های سنی، البته با سنجیدن تمام شرایط بازگو کنید، بهتر و شاید لازم و ضروری است.
خیلی لازم و ضروری است که در برنامه های تفریحی و ورزشی آنها شخصاً شرکت کرده و در لابه لای آن برنامه ها، و در مواقع و فرصت های مناسب به بیان مسائل مورد نیاز بپردازید.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
دوره نوجوانی:
این مرحله که با بیداری غریزه جنسی و بلوغ همراه است، از حدود 11 تا 12 سالگی آغاز می شود. اساس بلوغ، فعال شدن غده های جنسی است که در اثر این فعالیت، دگرگونی ویژه ای در نوجوان پدید می آید، و با یک سری علائم و تظاهرات جسمانی و روانی توام است. نوجوان به علت این انقلاب عظیم جسمی گاهی دچار تنش غریزه شده و تجلیات و تمایلات جنسی در وجودش اوج می گیرد. این حساسیت شدید از حدود 15 سالگی آغاز و تا 19 سالگی ادامه می یابد.نوجوانان غالباً با والدین و مربیان در رابطه با مسایل جنسی ارتباط مناسبی ندارند و نمی توانند سوالات خویش را با آنان بی پرده میان بگذارند، در نتیجه یا مشکلات خود را در دل نگه می دارند یا از دوستان و معاشران خود سوال می کنند. باید بدانیم که رفتار جنسی و احساس نیاز و تمایلات جنسی، فقط منحصر به بیداری این غریزه نیست، بلکه رفتار جنسی در انسان ها تحت تاثیر دو عامل هورمون ها و تجربه و یادگیری است.(1)
آغاز بیان مسائل جنسی:
هنگامی که احساس کردید، غریزه جنسی نوجوان تا حدی بیدار گشته و در معرض انقلاب و دگرگونی است، می توانید به مناسبت هایی رشته سخن را در دست گرفته و به زبان ساده و اما در عین حال سربسته، به بیان مسائل جنسی، بپردازید. به عنوان مثال به او بگویید: می دانم که اکنون به جایی رسیده ای که شاید افکار گوناگونی در مغزت ایجاد می شود، گاهی حالت تحریک به تو دست می دهد و میل داری شخص دیگری را لمس نمایی و... اینها هیچ مانعی ندارد و مقدمه ای برای کامل شدن توست، اما شرایط زندگی و تحصیلات تو اکنون اجازه ازدواج نمی دهد، مواظب باش به دام فساد نیفتی.(2)به منظور اجتناب از برخورد غیر منتظره، علامت های بلوغ و احتلام های شبانه و وجوب غسل را بر او تشریح کنید و به او بگویید که این گونه رؤیاها و احتلام ها طبیعی است، و هیچ وقت نباید احساس گناه کند. اولیاء و مربیان باید عواقب و خطرات انحرافات جنسی را برای نوجوانان خود توضیح دهند. باید بدانیم که بسیاری از نوجوانان در اثر معاشرت با دوستان ناباب و آلوده، استمنا را تجربه کرده اند، و یا در آستانه ابتلا به آن هستند، ولی در عین حال فراموش نکنید که باید به آنها حسن ظن داشت و با سعه صدر با آنها رفتار کرد. برخی از آنها به غلط می اندیشند که بر اساس یک نیاز جسمی و جنسی و ناخودآگاه به این کار دست می زنند، در حالی که در بررسی های پزشکی و روان شناسی نشان داده است که نه تنها خودداری از ارضاء تمایلات جنسی تا دوره روابط زناشویی و ازدواج، مطلقاً ضرری ندارد، بلکه سبب کامل تر شدن رشد جسمی و روانی شخص می گردد.(3)
باید به نوجوان و جوان تفهیم کنیم که عفیف و خویشتن دار باشد و بداند که حفظ و صیانت غریزه جنسی از سرمایه ها و امانت های الهی است و ارضاء آن به گونه ای مشروع از اهم واجبات است. او باید وظایف جنسی دوران بلوغ و پس از آن را بداند، از فیزیولوژی جنسی و اخلاق جنسی به صورت معقول سردرآورد و به تعدیل غریزه بپردازد.(4)
نکته: در کلاس ها بهتر است استاد از فرد دیگر بخواهد یک روز به آن کلاس بیاید و این مسایل را مطرح سازد. همچنین می توان به آنها کتاب معرفی کرد تا خود مطالعه کنند.
ضرورت های اولیه در تربیت جنسی:
1. شناخت نوجوانان و جوانان از نظر ابعاد زیستی، جسمانی، غریزی، اخلاقی، عاطفی و غیره.2. شناخت مسائل و مشکلات و رفتار آنان.
3. توجه به نوع فرهنگ و شرایط اقلیمی و جغرافیایی آنها.
4. تماس و ارتباط نزدیک با آنها، جهت برقراری زمینه انس و تفاهم برای امکان پذیر بودن تربیت.
5. اعلام محبت و دوستی مکرر به آنها، تا باور کنند که محبوب ما هستند.
6. برنامه ریزی برای تربیت آنها بر اساس تدریج و مرحله ای بودن و در نظر گرفتن این که هر مرحله ای اقتضائاتی دارد.
7. توجه به شخصیت نوجوان و جوان و رعایت احترام آنها بر اساس اصل کرامت ذاتی انسان.
8. داشتن باور کافی به این امر که نوجوان و جوان قابل هدایت است و شور و شر امروزی او نباید ما را مایوس سازد.
9. داشتن اعتدال و در نظر گرفتن مصحلت، و انعطاف پذیر و شکیبا بودن در برابر آنها.(5)
نکته: اگر به عنوان یک مربی انجام وظیفه می کنید، حتماً این نکته را در نظر قرار دهید، که رده های سنی و شرایط فرهنگ های مختلف، بیان های متفاوتی را می طلبد، به این باره یک نوجوان سوم راهنمایی یا جوان سوم دبیرستانی تفاوت بسیار دارد، پس در تعلیم و تربیت به عنصر آگاهی به زمان، موقعیت شناسی و محیط شناسی، تحولات جامعه و... توجه داشته باشیم. امام علی ـ علیه السلام ـ می فرماید: «ینبغی لمن عَرَفَ الزمان ان لا یأمن الصُّروفَ و الغِیْرَ، کسی که عارف به مقتضیات زمان است و از دگرگونی های پیگیر و مستمرش آگاهی دارد، شایسته است هرگز خویشتن را از تحولات و تغییرات اجتناب ناپذیرش در امان ندارد.»(6) اگر بتوانید مسائل جنسی را در محیط آموزشگاهی و با تفکیک رده های سنی، البته با سنجیدن تمام شرایط بازگو کنید، بهتر و شاید لازم و ضروری است.
روش ها:
نوجوان و جوان را با مدارا و مماشات، موعظه ها و نطق های اخلاقی و با انگشت نهادن بر نقاط فطری و وجدانی او.. که در این سن بیدار است با خود همراه کنید، بکوشید از تعریض و کنایه و داستان سرایی، به کار گیری امثال و حکم، بازگویی عبرتها، ترساندن به جا، دادن جایزه، قهر کوتاه مدت روش تساهل و تسامح استفاده کنید. توجه داشته باشید هرگز آنها را مایوس نسازید، بلکه همیشه روح امید را بر کالبد وجودشان بدمید.(7) باید توجه داشت که در برخورد با نوجوانان و جوانان نباید آنها را پیوسته سرزنش و ملامت کرد، چرا که لجاجت و عصیان آنها را بر می انگیزاند. امیر مومنان علی ـ علیه السلام ـ می فرماید: «زیاده روی در ملامت و توبیخ، آتش لجاجت را شعله ور می سازد.»(8) برنامه های تبلیغی و تربیتی باید به گونه ای باشد که کرامت و عزت نفس، اراده و اعتماد به نفس و ایمان و معنویت آنها را تقویت کند، محرک های ناهنجار جنسی محیط اطراف را حذف و به آنها توصیه کنید در اوقات فراغت خود به تفریحات سالم و ورزش برای تقویت جسم بپردازید.خیلی لازم و ضروری است که در برنامه های تفریحی و ورزشی آنها شخصاً شرکت کرده و در لابه لای آن برنامه ها، و در مواقع و فرصت های مناسب به بیان مسائل مورد نیاز بپردازید.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
پی‌نوشت‌ها:
1. امینی، ابراهیم، تربیت، قم، بوستان کتاب، 1381، ص 273ـ 265.
2. کوچتکف و لاپیک، روانشناسی و تربیت جنسی کودکان و نوجوانان، ترجمه محمد تقی زاده، تهران، بنیاد، چاپ دوازدهم، 1369، ص 212.
3. قائمی، علی، دنیای بلوغ، تهران، اسپید، 1380، ص 252.
4. قائمی، علی، دنیای نوجوانی، تهران، سازمان ملی جوانان، 1378، ص 239، دنیای بلوغ، همان، ص 126.
5. فهرست غررالحکم، ص 148.
6. دنیای بلوغ، همان، ص 131، دنیای نوجوانی، همان، ص 231.
7. غررالحکم، ص 70.
8. دنیای نوجوان، همان، ص 231.
