در شأن و منزلت بسم الله همین بس که به فرموده امیرالمومنین امام علی بن ابیطالب سلام الله علیه، اسرار کلام خداوند در قرآن است و اسرار قرآن در سوره فاتحه و اسرار فاتحه در "بسم الله الرحمن الرحیم" نهفته است.
از مدینه تا خراسان شتربان امام بود.
مردی از روستاهای اصفهان. سنی مذهب. به خراسان که رسیدند امام کرایه شان را داد.
رو کرد به امام و عرضه داشت :
"پسرپیامبر ! دست خطی بدهید برا ی تبرک با خودم ببرم اصفهان ."
امام برایش نوشتند:
"دوست آل محمد باش ،هر چند خطاکار باشی.
دوستان و شیعیان ما را دوست بدار هر چند آنها هم خطا کار باشند."
فردی خواست غلامی بخرد
نزد او آمد و گفت : تو را بخرم ؟
گفت : اگر بخواهی !
پرسید : خوراکت چیست :
گفت : هر چه بدهی !
و هر چه می پرسید جواب اینگونه می شنید .
گفت : ای غلام این چه نوع جواب دادن است ؟ !
غلام گفت : آقا عبد را با خواست چکار ؟
آن شخص دو دستی بر سر زد و گفت :
ای کاش در عمرم یک روز با مولای حقیقیم اینگونه بودم .
دعا بکن ولی اگر اجابت نشد باخدا دعوا نکن،میانه ات با او بهم نخورد
چون تو جاهلی و او عالم و خبیر.
وقتی به خدا بگویی خدایا من غیرازتو کسی را ندارم
خدا غیورست وخواسته ات را اجابت میکند.
اگرمیخواهید دعایتان گیرا شود دوستان و همسایگان
و اهل مملکت تان را جلو بیندازید و اول برای انها دعا کنید.
حاج محمد اسماعیل دولابی
حضرت
عبدالعظیم (علیه السلام) روایت می کند، مولایم امام رضا (علیه السلام)،
برای من پیام فرستاد و فرمود: سلام مرا به دوستانم برسان و به آنان بگو،
راهی را برای نفوذ و تسلط شیطان بر خود باز نگذارند، آنان را به راستگوئی
در سخن و ادای امانت وادار کن و همچنین به آنان دستور بده، در مسائل پوچ و
بیهوده بحث و جدال را ترک نموده و سکوت اختیار کنند و باز به آنان دستور
بده، به سوی هم روی آورند، با هم معاشرت کنند و به دیدار یکدیگر رفته،
ارتباط برقرار نمایند؛ زیرا این عمل موجب تقرب و محبوبیت نزد من می گردد!
ای
عبدالعظیم! دوستان و یاران من نباید، وقت خود را صرف مخالفت و سرکوبی
همدیگر نمایند. من با خود عهد کرده ام، هر کس مرتکب اینگونه اعمال مخرب و
هستی سوز شود، و حتی یکی از دوستان مرا مورد خشم و ناراحتی قرار دهد، از
خدا بخواهم، او را در دنیا گرفتار سخت ترین عذابها کند و در آخرت نیز از
زیانکاران باشد!
این
مطلب را هم، برای آنان توضیح بده که، خداوند نیکوکاران آنها را آمرزیده و
از بدکاران آنها هم در گذشته است، مگر کسانی که شرک آورده یا موجب تجاوز و
اذیت به یکی از اولیاء و دوستان من شده، یا عداوت و کینه آنان را در دل
داشته باشند؛ زیرا چنین گناهانی را پروردگار نمی آمرزد، مگر اینکه از کار
زشت خود بازگشت واقعی نمایند و آن را جبران کنند، وگرنه روح ایمان از قلب
آنان می رود و از دایره ولایت ما خارج می شود و از آن بهره ای نخواهد برد، و
بدانکه من، از آثار شوم چنین گناهان و لغزشهای خطرناکی به خدا پناه می
برم
وصایای امام صادق علیه السلام، هنگام شهادت
امام در لحظه مرگ وصایایی چندی می‌نماید که برخی در امر امامت، برخی در زمینه مسائل خانوادگی و بخشی در مورد عامه است.
- به فرزندان خود فرمود: فَلا تَمُوتُنَّ اِلاُّ وَ اَنتُم مُسلِموُن؛ بکوشید که جز مسلمان نمی‌رید .
- به کسان و خویشان فرمود: اِنَّ شَفاعَتَنَا لاتَنالُ مَستَخِفّاَ بِالصَّلاةِ؛ شفاعت ما به کسی که نماز را کوچک بشمارد نمی‌رسد .
- به خانواده خود وصیت فرمود که پس از مرگش تا چند سال در موسم حج در منا برای ایشان مراسم عزاداری بر پا کنند.
- دستور دادند برای خویشان و کسان هدیه‌ای بفرستند، حتی هفتاد دینار برای حسن افطس از خویشان ایشان. حسن افطس همان کسی است که با خنجر به امام حمله کرده بود و می‌فرمود می‌خواهد آیه قرآن را در مورد صله رحم اجرا کند.
و بالاخره بخشی از وصیت راجع به مردم بود که روؤس آن دعوت به وقار و آرامش، حفظ زبان، پرهیز از دروغ و تهمت و دشمنی، دوری از تجاوزکار، پرهیز از حسادت و ترک معاصی و ... بود.
- درباره امام پس از خود، امام کاظم علیه السلام را برای چندمین بار منصوب کرد که ایشان در آن هنگام بر اساس سندی بیست سال داشتند.
- بخشی از سفارش‌های ایشان درباره غسل و کفن و قبر خود بود که احکام اسلامی در این زمینه وجود دارد.
- و بالاخره بخشی از وصیت راجع به مردم بود که روؤس آن دعوت به وقار و آرامش، حفظ زبان، پرهیز از دروغ و تهمت و دشمنی، دوری از تجاوزکار، پرهیز از حسادت و ترک معاصی و ... بود.
لحظه آخر
امام صادق علیه السلام در آخرین لحظات حیات که مرگ را نزدیک دیدند، دستور دادند که تمام خانواده و خویشان نزدیکش بر سر بالینش جمع گردند و پس از آن که همه آنان در کنار امام حاضر شدند، چشم بگشود و به صورت یکایک آنها نظر افکند و فرمود: «انّ شِفاعتنا لاتنال مستخفاٌ بالصلوة.»
این وصیت امام، دلیل آن است که در آئین اسلام، نماز جایگاهی مهم دارد، طوری که امام در آخرین لحظه‌های زندگی از میان هزاران مسئله فقط نماز را سفارش میکند و این نیست جز برای این که امام صادق علیه السلام هادی امت و پاسدار دین است و نماز از این دیدگاه از اهمیت فراوانی برخوردار می‌باشد.
ای سالمه! خداوند بهشت را بیافرید و بوی آن را بسیار خوش و مطبوع گردانید که از فاصله‌ای به مسافت دو هزار ساله به مشام می‌رسد، لیکن عاق و کسی که قطع رحم کرده بوی آن را احساس نمی‌کند و درنمی‌یابد.
به نظر من راز این که امام خویشاوندان نزدیکش را به نماز سفارش می‌کنند، آن است که مردم از آنان انتظار ارشاد و راهنمائی دارند، پس تبلیغ و توصیه این فریضه از زبان آنان مؤثرتر است. نکته دوم آن که نزدیکان امام و منسویان عترت نپندارند که به علت قرابت و داشتن نسبت با پیامبر از شفاعت او و اوصیای گرامی‌اش بهره‌مند خواهند بود، اگرچه در عمل به برخی از احکام سهل انگار باشند.
امام صادق علیه السلام بدین وسیله خواستند بیان کنند که خویشاوندی با پیامبر صلی الله علیه و آله اگر توأم با انجام فرائض و تکالیف دینی نباشد، سودی به آنان نخواهد داشت، بلکه این نسبت مسؤولیت ایشان را سنگین‌تر خواهد ساخت.ام‌حمیده مادر امام موسی کاظم و همسر امام صادق علیهماالسلام از این حال امام در شگفت بوده که چگونه امام به هنگام وفات نیز از این فریضه بزرگ غفلت نداشته است و هرگاه این حال امام را به یاد می‌آورده می‌گریسته است.از کارهای عجیب امام در ساعت رحلتش آن که دستور دادند برای تمام خویشاوندان نزدیکش صله و تحفه‌ای فرستاده شود و حتی برای حسن افطس مبلغ هفتاد دینار فرستاد.
سالمه کنیز و خدمتکار آن حضرت پرسید: «چگونه به مردی که با دشنه و خنجر به شما حمله آورده و قصد قتل شما را داشته است، چنین مبلغی را عطا می‌فرمائید؟»
امام در پاسخ فرمود: «می‌خواهی مشمول این آیه قرآن نباشم که فرمود: «وَالَّذینَ یَصِلُونَ ما اَمُرَاللهُ بِهِ یُوصَلَ وَ یَخَشونَ رَبَّهُم وَ یَخافُونَ سُوءِ الحِسابِ»؛ و آنان که فرمان خدا را در مورد صله رحم و دلجوئی از خویشاوندان اجرا می‌کنند و از خدایشان می‌ترسند و از محاسبه بدفرجام بیمناکند.
ای سالمه! خداوند بهشت را بیافرید و بوی آن را بسیار خوش و مطبوع گردانید که از فاصله‌ای به مسافت دو هزار ساله به مشام می‌رسد، لیکن عاق و کسی که قطع رحم کرده بوی آن را احساس نمی‌کند و درنمی‌یابد.
این وصیت امام نیز بیانگر اهمیت صله رحم است و رفتار خود امام هم اینگونه بوده که با ارحامش پیوند داشته و حتی با آنان که با او بریده و به قصد کشتنش به طرف او حمله کرده بودند به طریق نیکو رفتار کرد و مبلغی صله فرستاد، و به راستی که این، خلق و خوی انبیاء و اولیاء است. (2)
پی‌نوشت‌ها:
1. به نقل از کتاب صفحاتی از زندگانی امام صادق علیه السلام.
2. به نقل از کتاب احیاگر تشیع.
